Naprstak (Digitalis purpurea L.) lekovito delovanje
OPIS BILJKE: Naprstak je crvena dvogodišnja biljka, stabljika dosegne visinu i do 2 m. Prve godine biljka razvije samo prizemnu lisnu rozetu, velikih listova. Jajasti su i narovašeni, imaju dužu ili kraću peteljku, dok su listovi na stabljici sedeći. Druge godine razvija se stabljika na kojoj se u dužini od 30 do 80 cm razvijaju cvetovi u dugim jednostranim grozdovima. Cvetovi su zvonastog oblika, veliki, purpurnocrveni, iznutra dlakavi, sa svetio omeđenim tačkama. Za vreme punog cvetanja, na biljku dolaze samo bumbari. Plod je mnogosemeni tobolac.
STANIŠTE I UZGOJ: Kod nas se ne javlja kao samonikla, već ponegde u baštama kao ukrasna biljka.
VREME CVETANJA: od maja do septembra
LEKOVITIDEO BILJKE NAPRSTAK: U upotrebi su listovi koji se beru bez peteljke, i to prve godine iz prizemnog dela biljke, tj. rozete, a druge godine s rozete i cvetne stabljike. Listovi dvogodišnje biljke najbolje je brati u vreme cvetanja, a najprikladnije vreme je kasno popodne suvog i sunčanog dana. Sušenje u hladu na promajnom mestu ne dolazi u obzir, jer se laganim sušenjem snižava sadržaj glikozid u listu, zbog kog se ova biljka i uzgaja. Listovi se suše brzo i na povišenoj temperaturi (40-60°C), a osušeni se stavljaju u dobro zatvorene posude i čuvaju na suvom i tamnom mestu. Zdrobljeni listovi imaju neprijatan miris i skoro odvratan ukus. Ruke se prilikom branja listova svakako moraju zaštititi rukavicama, jer kontakt s golom kožom može da izazove osip, glavobolju i mučninu.
LEKOVITO DELOVANJE biljke naprstak: Pokazuje čitav niz lekovitih svojstava. Pre svega, važno je sredstvo za srce kod oboljenja srca bez vodene bolesti, grčevitog proširenja srca, kod nedovoljne funkcije srčanih zalistaka, kod srčane astme ili kod visokog krvnog pritiska. Osim toga, sa uspehom se primenjuje kod infektivnih bolesti, posebno kod upale pluća, posledica gripa, upale grla, velikog kašlja, konjuktivitisa i stanja slabosti kod dece.
UPOZORENJE: Naprstak je otrovna biljka! Svi preparati obavezno se izdaju na recept i uzimaju pod kontrolom lekara. U narodnoj medicini biljka je vrlo cenjena protiv čitavog niza bolesti, ali treba posebno upozoriti da se ne srne primenjivati bez lekarskog pregleda i bez tačnog doziranja! Trovanja zbog nepoznavanja biljke jedva su moguća, jer je za neposrednu upotrebu sasvim neprikladna, a ne može se ni zameniti s neotrovnom biljkom. Neretko, ipak, dolazi do trovanja zbog nepridržavanja uputstava lekara ili svojevoljnog uzimanja čaja, odnosno “kapi za srce”, koje ljudi sami pripremaju potapanjem listova u alkohol. Kao prvu pomoć do dolaska lekara, treba uzeti jaku kafu i nekim sredstvom za povraćanje pokušati isprazniti sadržaj želuca. Istovremeno treba odmah leći u krevet, znojiti se, odnosno, kao prvo, obilno piti čaj od pelina.
