Simbolika i legende o ljiljana
Cvijet ljiljan poznat je po svojoj ljepoti i divnom mirisu, a njegovo značenje povezuje se sa simbolom čistoće, nevinosti i ljubavi
Ljiljan (lat. Lilium) je rod ukrasnih i ljekovitih biljaka porijeklom iz Egipta. U Evropi su rasprostranjene vrste i podvrste samoniklih ljiljana u brdima, uglavnom po listopadnim šumama gdje su zastupljene krupne vrste, kao i među livadskim biljkama gdje dominiraju sitne vrste. Pretežno je lukovičasta u korjenu, srodnih oblika cvijeta, različitih visina same stabljike, kao i nijanse zelenog lista ili žbuna. Boje samoniklih cvijetova su poznate u svim duginim bojama, međutim u domaćem uzgoju preovlađuje bijela (bos. zambak), plava i žuta (zlatna). U narodu je ljiljan poznat kao simbol nade iz rimskog doba, znak tjelesne nevinosti i čistote duha kroz monoteističke religije.
]
Ljiljan kao simbol
U staroj Grčkoj bio je posvećen boginji Heri, kraljici neba te ženi od Zeusa, zaštitnici braka i potomstva. Naime budući da je on bio sin boga Zeusa i smrtne žene Alkmene, Zeus je htio da se nadoji s grudiju njegove žene, božice Here kako bi postao besmrtan. Dok je spavala položili su joj ga na grudi i kad se nadojio nekoliko kapi mlijeka se prosulo svemirom te je nastala Mliječna staza, a od kapi koja je pala na Zemlju nastao je bijeli ljiljan.
Prema Bibliji, uskrsni ljiljan je rastao u Getsemanskom vrtu u kojem je Juda izdao Isusa. Bijeli ljiljani, su prema legendi, niknuli na mjestu gdje su Isusove suze i znoj kapali u posljednjim trenucima života.
Prema predaji u raju Adama i Eve kad je Eva napustila Edenski vrt (izbačena je iz raja) prolila je iskrene suze kajanja, iz tih pokajničkih suza nikli i ljiljani.
Ljiljan kao simbol ima različita tumačenja, predstavlja kršćansko Sveto Trojstvo, Djevicu Mariju i ima značenje čistoće i nevinosti.
U starijim bosanskim džamijama ljiljan se redovno pojavljuje na najsvetijim mjestima iznad mihraba i minbera (Karađozbegova i Koski Mehmed-pašina džamija u Mostaru, Magribija u Sarajevu, Careva u Blagaju itd.). Simbol ljiljana se redovno pojavljuje na stećcima i na muslimanskim nišanima.
